Trong một chuyến đi xuyên Việt kéo dài gần một tháng, nhóm du khách gồm các nhà sưu tập thảo dược và chuyên gia y học cổ truyền đến từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức và Mỹ đã có dịp đặt chân núi Ngọc linh thuộc dãy Trường sơn hùng vĩ – vùng đất đầy nắng gió, nhưng ẩn sâu trong đó là những điều kỳ diệu của thảo dược Việt Nam. Trong số những trải nghiệm đặc biệt nhất, cuộc gặp gỡ với cây sâm Ngọc Linh – loài dược liệu được mệnh danh là “quốc bảo” của Việt Nam – đã để lại ấn tượng sâu sắc và cảm giác sửng sốt không ngờ trong lòng các vị khách quốc tế.
Một khám phá nằm ngoài kỳ vọng
Ban đầu, phần lớn du khách đều chỉ biết đến Việt Nam qua những câu chuyện ẩm thực, di sản văn hóa hay những bãi biển nổi tiếng. Thảo dược không phải là điều mà họ nghĩ tới đầu tiên. Nhưng khi hành trình đi sâu vào các tỉnh Tây Nguyên, đặc biệt là những vùng giáp ranh giữa Kon Tum và Quảng Nam – nơi núi Ngọc Linh sừng sững hiện lên trong sương mù – một cái tên bắt đầu được nhắc đi nhắc lại với sự tò mò lớn dần: Sâm Ngọc Linh.
Họ được nghe kể về một loại sâm chỉ mọc trên độ cao hơn 1.000m, trong vùng rừng nguyên sinh, có những cá thể được trồng từ hàng chục năm trước bởi người Xê Đăng, K’Dong – những cộng đồng gắn bó mật thiết với rừng núi. Sâm Ngọc Linh không chỉ quý hiếm vì điều kiện tự nhiên đặc biệt, mà còn vì giá trị y học của nó đã được kiểm chứng: chứa tới 52 hợp chất saponin, vượt xa nhiều loại sâm nổi tiếng khác.
So sánh nhẹ nhàng – một góc nhìn đa chiều
Trong buổi trao đổi tại một trung tâm trưng bày sâm, chuyên gia người Nhật – ông Kato Hiroshi – chia sẻ thẳng thắn: “Chúng tôi đã quen với sâm Nhật Bản (Panax japonicus), vốn được dùng chủ yếu trong y học dân gian với công dụng cải thiện tiêu hóa, chống mệt mỏi. Sâm Nhật nhẹ, thanh, phù hợp với người già. Nhưng khi thử cao sâm Ngọc Linh, tôi thấy rõ sự đậm đà, phức hợp về vị và hiệu ứng trên cơ thể. Cảm giác là có gì đó rất sống động trong từng giọt cao”.
Một bác sĩ y học phương Đông đến từ Seoul thì nhẹ nhàng so sánh: “Ở Hàn Quốc, sâm Cao Ly là biểu tượng. Nó mạnh, rõ ràng, tạo cảm giác tỉnh táo ngay. Còn sâm Ngọc Linh lại mềm hơn ở bước đầu, nhưng hiệu quả kéo dài lâu hơn, ít gây nóng cơ thể. Tôi nghĩ nó hợp với nhóm người có cơ địa yếu hoặc cần phục hồi sâu”.
Những nhận xét này không mang tính đối đầu mà gợi mở một điều đáng suy ngẫm: mỗi loại sâm mang một bản sắc vùng đất – và sâm Ngọc Linh là biểu tượng cho một Việt Nam rất riêng: không ồn ào, không sắc cạnh, nhưng sâu sắc và bền bỉ.
Khi quà tặng vượt ra khỏi giá trị vật chất
Một trong những khoảnh khắc đặc biệt trong chuyến đi là khi đoàn khách được tặng mỗi người một sản phẩm sâm Ngọc Linh – đóng trong chiếc hộp gỗ nhỏ, khắc hoa văn truyền thống, kèm theo một lá thư viết tay bằng tiếng mẹ đẻ của họ. Một chuyên gia người Đức đã bật cười và nói: “Tôi tưởng sẽ được tặng nón lá. Không ngờ món quà lại mang trong mình cả một hệ sinh thái của núi rừng, một quá khứ của dân tộc, và một tinh thần hiện đại”.
Sản phẩm sâm Ngọc Linh không chỉ là một sản phẩm sức khỏe. Trong mắt du khách, nó là kết tinh giữa thiên nhiên, con người và văn hóa Việt. Họ mang về không phải chỉ một sản phẩm thuần túy, mà mang cả câu chuyện về những người trồng sâm giữa rừng, về hành trình gìn giữ nguồn gen quý hiếm, về sự tự hào âm thầm nhưng đầy nội lực của người Việt.
Từ một điểm đến – đến một thương hiệu quốc tế
Sau chuyến đi, nhiều vị khách đã chủ động giới thiệu sâm Ngọc Linh tới cộng đồng chuyên môn tại nước họ. Một số còn đề xuất tổ chức hội thảo, triển lãm tại Nhật Bản, Hàn Quốc, và Đức với chủ đề: “Việt Nam – điểm đến của dược liệu quý”. Trong những đề xuất ấy, sâm Ngọc Linh là đại diện nổi bật nhất.
Từ một chuyến thăm vùng cao nguyên xa xôi, sâm Ngọc Linh dần bước vào bản đồ thảo dược thế giới, không qua truyền thông rầm rộ, mà bằng chính trải nghiệm thực tế và những so sánh công tâm từ du khách quốc tế. Một hành trình khiêm tốn nhưng kiêu hãnh – đúng như tinh thần của chính loài sâm này.
